Half acht, het is nog donker en vooral koud. Maar niet meer als ik twee stralende gezichten voor me zie. ‘Hé juf, koud hè, maar we hebben er super zin in!´ Vandaag ga ik met vier leerlingen en een collega naar Rotterdam, waar we op de Dag van het Literatuuronderwijs een workshop geven. Inderdaad, mét leerlingen.
Een paar maanden terug kwam ik Marlies Schouwstra, docent Nederlands op UniC, weer tegen en het vlamde als altijd: de energie vloog rond en binnen een uur hadden wij het beste uit ons onderwijs gehaald en omgezet in ideeën voor een workshop. Totaal anders dan hoe het er in workshops aan toe gaat. Out of the box, daar houden wij van. Passionate, organisator van de Dag van het Literatuuronderwijs, gaf ons hiervoor de ruimte en onze workshop Out of the box was een feit.
En nu fietsen we naar het station waar we Marlies en haar twee leerlingen zullen zien. De begroeting is hartelijk. We vormen voor die dag een familie. In de trein kletsen we aan één stuk door over de laatst gelezen boeken, de voorbereiding waar we allemaal zo van genoten hebben en de kriebels in onze buiken. Samen lopen we naar De Doelen waar we opgewacht worden om met Aidan Chambers in gesprek te gaan.
Daar zit hij, de goeroe op gebied van literatuuronderwijs. Hij wil alles weten over het Nederlandse onderwijssysteem en de plek van literatuureducatie hierin. Wat is de rol van docenten als de leerlingen alles mogen lezen? In Engeland bepaalt de regering welke boeken op de lijst staan. ‘Motiveren!´ roepen Marlies en ik. Ook neemt hij zijn presentatie voor die middag met ons door. We glunderen alle zes als we zien dat onze workshop een uitvoering is van zijn ideeën. Aidan grapt dat hij wel weg kan gaan. ‘Nee!´ roepen onze leerlingen. Ze zijn zich al snel gaan hechten aan deze zeer aimabele man die zich als een grootvader over hen ontfermd. De rest van de dag zie je onze leerlingen waar je Aidan ziet en zie je Aidan waar je onze leerlingen ziet. Een interview met hem over beleving van boeken en creatief schrijven voor het fictieblog. Mooier onderwijs is er niet.
En dan het uur van de waarheid: onze workshop. In het donker en met sfeerlichtjes heten de leerlingen onze deelnemers welkom. Ze krijgen een goodie bag en een kopje thee. Iedereen mag een plekje zoeken op een van de vele kussens. Je kunt je omringen door warmte en boeken. We beginnen met een Facebookfilmpje van Verdacht gevolgd door het bijbehorende voorleesfragment (beide uit de nieuwe methode PLOT26). Je ziet iedereen ontspannen. Tuna en Deniz presenteren hun schatkisten bij de boeken Latino King van Bibi Dumon Tak en Een gang met gele deuren van Rom Molemaker. Ik weet hoe hard ze geoefend hebben en glunder als ik zie hoe goed ze het doen en van het moment genieten. Dan gaan we dichten aan de hand van verfstaaltjes en laat Luc iedereen versteld staan met zijn lange versie van het kortste verhaal uit de literatuurgeschiedenis, geschreven door Ernest Hemingway. De door leerlingen zelfgemaakte trailer en nu zelfs door de uitgever de officiële trailer van Moord op school, het nieuwste boek van Rom Molemaker dat voorjaar 2015 verschijnt, laat zien dat alles mogelijk is. Syl verrast met een receptgedicht en enthousiasmeert door haar pitch over Wonder van Palacio.
Alle vier ontpoppen ze zich als docenten in spe als zij ieder een groep begeleiden in het praten over boeken aan de hand van details van schilderijen. Marlies en ik stralen. Nu het filmfragment en voorleesmoment van De Kooi, ook weer uit PLOT26, waarin stiltes de deelnemers uitdagen hardop mee te denken, gevolgd door de bebloede brief met de opdracht over signaalwoorden. We sluiten af met een door een leerling zelf geschreven en gezongen lied gemaakt bij Boven is het stil van Gerbrand Bakker. Her en der pinken deelnemers een traantje weg. Bij verschillende voorwerpen dagen we de deelnemers uit te ervaren wat deze voorwerpen met hen doen. Als uitsmijter een elfje van een leerling aan de hand van een recept.
Het is klaar. Maar niemand staat op. Heel langzaam komt de meute in beweging. De complimenten vliegen ons en vooral de leerlingen om de oren. ‘Ik heb teruggevonden wat ik was kwijtgeraakt´ en ‘Ik ga hier morgen meteen mee aan de slag!´ zijn de mooiste. Hyper vallen wij elkaar om de hals. Marlies en ik zijn geraakt. De leerlingen zien dit en benoemen wat dat met hen doet. Deze leerlingen wil je toch nooit meer kwijt? Maar dit is wat in elke leerling zit. Ook in de uwe. Durft u out of the box te gaan?